والدینی که بچه‌های ازخودراضی تربیت می‌کنند
تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۱۵۸۰۱
فضای مجازی را که از نگاه یک پدر یا مادر از نظر بگذرانید، پر است از کارگاه‌های فرزندپروری و آموزش ایده‌ها و سبک‌های مختلف فرزندپروری. سبک‌های فرزندپروری و رفتارهای خاص والدین عامل مؤثری در پیش‌بینی اختلال‌های رفتاری کودکان است. ضمن اینکه روابط متقابل «والد کودک» در مرکز آسیب‌شناسی کودکان واقع شده است؛ بنابراین در میان ایده‌ها و نظریه‌های مختلف ما باید به دنبال سبک‌های فرزندپروری سالم باشیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چرا فرزندپروری سالم اهمیت دارد؟
به ۳ دلیل، اهمیت دارد که ما به عنوان والدین به دنبال شیوهٔ صحیحی برای سبک فرزندپروری خود باشیم. شاه‌محمدی این دلایل را این‌طور برمی‌شمارد: «اول؛ اینکه اشتباه‌های والدین نسل قبلی، به طور آگاهانه یا ناآگاهانه تکرار نشود و شیوهٔ فرزندپروری ما در واقع ادامهٔ اشتباه‌های نسل قبل در قالب مدرن نباشد. دوم؛ افراد در خانواده فرصت رشد برابر داشته باشند؛ اگر سبک فرزندپروری درست انتخاب شده یا سبک اشتباه آن اصلاح شود، هم والدین و هم فرزندان، این فرصت را دارند که در راستای تعالی فردی خود تلاش کرده و توانمندی‌های خود را رشد دهند. در این سبک، نه والد قربانی مراقبت از فرزند خواهد شد و نه فرزندان قربانی اهداف پدر و مادر هستند و نیز، روابط مشترک و متقابل میان همهٔ افراد خانواده در جریان است. سوم؛ آثار فرزندپروری، درازمدت است و نوع تعامل والد با کودک، بخشی از ساخت روانشناختی او را تشکیل می‌دهد که می‌تواند در رشد و آسیب‌های روانی کودک، بسیار اثرگذار باشد. غالباً در مورد کودک و نوجوانی که دچار اختلال روانی از هر نوعی شده است، با اصلاح سبک فرزندپروری والدین و تعامل والد-کودک، بهبودی به سرعت صورت می‌گیرد.».
ویژگی‌های یک سبک فرزندپروری سالم چیست؟
می‌خواهیم بدانیم اگر سبک والدگری درستی داشته باشیم، خروجی آن چه خواهد بود و چه دستاورد‌هایی برای والد و کودک خواهد داشت. فرزندپروری سالم ویژگی‌هایی دارد که شاه‌محمدی برایمان توصیف می‌کند: «اول؛ افراد خانواده حق انتخاب دارند، می‌توانند مستقل عمل کنند و خودمختارند. محدودیت‌هایی مثل قدرت والدین، نباید اراده و استقلال کودک را محدود کند و به شکل متقابل، خواسته‌های غیرمعقول کودکان و پافشاری بر آنها، نباید حق انتخاب را از والدین سلب کند و ناچار باشند به خاطر خواستهٔ غیرمنطقی کودک و علی‌رغم نیازی که خود دارند، عمل کنند.».
ویژگی دوم فرزندپروری سالم مربوط به بیان و پذیرش احساسات است: «افراد خانواده فضایی را دارند که از احساس خود دربارهٔ مسائل مختلف به نحوی صادقانه صحبت کنند. همچنین احساسات خود در هر موقعیت و مسئولیت آن احساس را بپذیرند (شادی، غم، خشم، ترس و...). بابت احساسی که دارند دچار شرم یا عذاب وجدان نیستند و با آغوش باز پذیرای احساس خود هستند.».
انتظارات والدین و توانمندی‌های کودک عناصر مهم دیگری هستند که در فرزندپروی سالم باید بین‌شان تعادل و تناسب برقرار باشد. شاه‌محمدی در این باره توضیح می‌دهد: «والدین توقعات غیرمنطقی و خارج از توان کودک ندارند و به این دلیل که کودک آنها نمی‌خواهد یا نمی‌تواند توقعات بیش از اندازهٔ آنها را برآورده کند، بار زیادی بر دوش فرزند خود نمی‌گذارند.».
انواع سبک‌های فرزندپروری، از ترکیب میزان کم یا زیاد دو عنصر توقع و پاسخدهی ایجاد می‌شوند که آنها را با ویژگی‌های خاص هر کدام بررسی خواهیم کرد.
والدین اغماض‌گر، خود را با کودک و برنامه‌های مرتبط با او مشغول نمی‌کنند.
اول: سبک فرزندپروری اغماض‌گرانه
در این سبک، توقع کم و پاسخدهی نیز کم است. این سبک والدگری، طرد کننده همراه با غفلت از کودک و نادیده گرفتن اوست. شاه‌محمدی با بیان این توضیح می‌افزاید: «بعضی والدین به دلیل مشغلهٔ بسیار زیاد یا بی‌علاقه بودن به فرزندپروری، از کودک غافل هستند و خود را با کودک و برنامه‌های مرتبط با او مشغول نمی‌کنند. توقع کمی از کودک دارند و در مقابل، حمایت عاطفی بسیار پایین نیز دارند. این سبک فرزندپروری اغماض‌گرانه نامیده می‌شود. کودکانی که تحت این والدگری با والدین خود در تعامل هستند، در آینده در روابط اجتماعی خود، کنترل پایینی خواهند داشت و افرادی لوس، پرخاشگر یا بی‌انگیزه خواهند بود.».
در سبک سخت‌گیرانه کمترین اشتباه با شدیدترین تنبیه مواجه می‌شود.
دوم: سبک فرزندپروری سخت‌گیر و مستبدانه
در این سبک، توقع زیاد و پاسخدهی کم است. ویژگی‌های والدینی که این سبک والدگری را پیش می‌گیرند، پرخاشگری، کنترل‌گری و مجازات‌کننده است که شیوهٔ مجازات آنها به صورت انتقاد‌های شدید و تحقیر است.
شاه‌محمدی این سبک والدگری را این طور توصیف می‌کند: «کمترین اشتباه در این سبک، با شدیدترین تنبیه مواجه می‌شود، پدر و مادر سطوح بالایی از جدیت و انضباط‌خواهی را نشان داده و در مقابل، کمترین سطح از حمایت عاطفی را دارند. آنها برای کنترل رفتارهای فرزند، از خشونت و تنبیه بدنی به جای استدلال و گفتگو استفاده می‌کنند. کودکانی که با این سبک فرزندپروری با والدین در تعامل هستند، در بزرگسالی غالباً افرادی قانون‌شکن، کینه‌توز، آزارگر و با سطوح پایین شناخت درست از احساسات و عواطف خود خواهند بود و مسئولیت اعمال و اشتباه‌های خود را نمی‌پذیرند.».
خروجی سبک سهل‌گیرانه، افرادی خودمحور است که فکر می‌کنند دنیا گرد خواسته‌های آنها می‌چرخد.
سوم: سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه
در این سبک، توقع کم، اما پاسخدهی زیاد است. کودک در همهٔ شرایط و زمان‌ها در اولویت است. انضباط در خانه جایی ندارد. خواسته‌ها و نیاز‌های والدین دیده نمی‌شود و گرایش والدین به تن دادن به خواسته‌های کودک است.
شاه‌محمدی معتقد است: «این سبک، ممکن است ظاهر خوبی داشته باشد و از بیرون، زیبا به نظر برسد. اما در باطن، مشکلات فراوانی دارد. والدینِ سهل‌گیر، توقع کمی از کودک دارند و در مقابل، حمایت عاطفی بسیار زیاد نشان می‌دهند که منجر به تربیت افراد بزرگسالی خواهد شد که خودمحورند و تصور می‌کنند که دنیا گرد خواسته‌های آنان می‌چرخد و همهٔ جامعه موظفند برای این فرد، رفاه و خدمات بیش از حد فراهم کنند.».
والدین مقتدر، فرزندانی شاد با روانی سالم و رفتاری متعادل پرورش می‌دهند.
چهارم: سبک فرزندپروری مقتدرانه
در این سبک، توقع بالا و پاسخدهی نیز بالاست. این مشاور و روان‌درمان‌گر کودک، یک سبک فرزندپروری سالم را فرزندپروری «مقتدرانه» دانسته و می‌گوید: «در این سبک، توقع والدین از کودک با توانمندی‌های او متناسب است و در میزان مطلوبی قرار دارد. میزان پاسخدهی عاطفی والدین به کودک نیز در اندازهٔ معتدل و کافی قرار دارد. قوانین خانه به اندازه هستند و برای همهٔ افراد روشن و واضح است و حق عبور از آنها را ندارند. کودک، انتظارات والدین را به طور شفاف می‌داند، توقعات آنها را می‌شناسد و دربارهٔ احساسات و نیاز‌های خود، بدون ترس با والدین گفتگو می‌کند.
والد مقتدر، سرکوب نمی‌کند، بی‌توجهی نمی‌کند، خودشیفته‌پروری نمی‌کند. در این سبک، والدین به کودکان، استقلال در عمل و حق انتخاب می‌دهند. در حالی که چهارچوب اصلی و قوانین خانواده برای همه مشخص است و باید اجرا شود. این والدین به جزئیات زندگی شخصی فرزندان و روابط آنها اهمیت می‌دهند و از او غافل نیستند. کودکانی که به این سبک با والدین خود در تعامل هستند در آینده افرادی شاد با روانی سالم و رفتارهای متعادل‌تر نسبت به سایرین خواهند بود.».
نکتهٔ مهمی که باید به آن توجه داشت این است که هر زمان که اصلاح در سبک والدگری و تعامل با کودک را آغاز کنیم، جای نگرانی نیست. فقط لازم است که با صبوری و امیدوارانه به ترمیم رابطه بپردازیم. ماهی را هر وقت از آب بگیرید، تازه‌ست!
منبع: فارس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: کودکان والدین سبک های فرزندپروری فرزندپروری سالم سبک فرزندپروری خواسته ها شاه محمدی پاسخ دهی توقع کم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۱۵۸۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
والدین با استقلال‌طلبی نوجوانان مواجهه منفی نداشته باشند
ایسنا/قزوین یک روانشناس گفت: استقلال‌طلبی نوجوانان با جملاتی چون من بزرگ شدم یا با من مثل بچه‌ها رفتار نکنید، ظاهر می‌شود و متأسفانه والدین در برابر استقلال‌طلبی فرزند خود جنگ قدرت به راه می‌اندازند. به والدین توصیه می‌کنم در برابر ویژگی استقلال‌طلبی به فرزند خود فشار وارد نکنند چراکه درنهایت این رفتار والدین باعث باخت آنان می‌شود و شرایط را بحرانی می‌کند.
فاطمه نوری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: دوران نوجوانی حدفاصل بین کودکی و بزرگسالی و فرصت آماده شدن برای تغییر است، تفاوت‌هایی بین دوران کودکی و نوجوانی وجود دارد و خانواده‌ها به همین دلیل که فرزندانشان به‌اصطلاح از دوره «دختر خوب» و «پسر خوب» به‌یکباره پا به دوران نوجوانی و دنیای جدیدی می‌گذارند دچار مشکل و استرس می‌شوند.
وی افزود: پیش‌نوجوانی از ۱۰ تا ۱۱ سالگی شروع می‌شود و در این سن نشانه‌هایی نوجوانی همچون رویش موی زیر بغل ظاهر می‌شود، مرحله دوم نوجوانی اولیه بین ۱۱ تا ۱۳ سالگی است که از آن به‌عنوان آغاز نوجوانی یاد می‌شود و بیشتر والدین در این سن با نوجوان خود با مشکل مواجه می‌شوند، نوجوانی میانی هم بین ۱۴ تا ۱۶ سالگی است که نوجوان در این سن ارتباط بیشتری با همسالان خود دارد و شروع به دور شدن از خانه و خانواده می‌کند.
این روانشناس تصریح کرد: پایان نوجوانی از سن ۱۷ سالگی به بالا رقم می‌خورد اما مشکل دیگری که در دوران نوجوانی وجود دارد نوجوانی گسترده شده است یعنی افرادی که ۱۸ سالگی را گذرانده‌اند اما هنوز ویژگی دوره نوجوانی آنان تمام نشده و مهارت خودکنترلی و حتی قدرت تصمیم‌گیری ندارند.
وی ادامه داد: نوجوانی با بلوغ جسمانی شروع می‌شود و این اولین ویژگی در تمامی نوجوانان است، در این شرایط هورمون مغز و بدن در حال تغییر است تا فرد در آینده تولیدمثل کند و بتواند به‌عنوان یک فرد مستقل به زندگی خود ادامه دهد.
نوری بیان کرد: پسران معمولاً بین ۱۱ تا ۱۶ سالگی اما دختران زودتر به بلوغ می‌رسند، باور غلطی وجود دارد که دختران چون زودتر به بلوغ می‌رسند پس رشد عقلانی بیشتری دارند اما این باور کاملاً غلط است اگرچه بلوغ دختران زودتر شروع می‌شود اما پسران خود را به رشد عقلی برابر می‌رسانند.
وی خاطرنشان کرد: ویژگی دوم نوجوانی تمایل رابطه با همسالان و عدم شرکت در جمع و میهمانی‌ها است و همین موضوع سبب می‌شود تمایل به ارتباط با جنس مخالف در نوجوان افزایش پیدا کند، همه این موارد از ویژگی‌های طبیعی و به‌هنجار دوره نوجوانی است اما خانواده‌ها می‌توانند با به‌کارگیری راهکارهایی چون پیش‌آگاهی دادن در خصوص دوره بلوغ به فرزندان خود، پیامدهای منفی این ویژگی‌های طبیعی را کاهش دهند.
اهمیت پرورش استعداد در کودکی
این روانشناس تصریح کرد: برای جلوگیری از پیامدهای منفی ویژگی‌های طبیعی دوره نوجوانی، والدین می‌توانند استعدادهای فرزند خود را در دوره کودکی پرورش دهند و با آشنایان و بستگان ارتباط داشته باشند چراکه تحقیقات نشان داده خانواده‌هایی که از دوران کودکی فرزند خود در جمع بستگان شرکت می‌دهند در نوجوانی فرزندانشان مشکلات کمتری را تجربه می‌کنند.
وی در خصوص راهکارهایی برای کاهش جنبه‌های منفی دوره نوجوانی بیان کرد: مواردی همچون تشویق نوجوان، انتقاد نکردن بیش‌ازحد، اهمیت دادن به نظرات او و مشارکت دادن می‌تواند جنبه‌های منفی دوره‌های نوجوانی را کاهش دهد.
نوری اظهار کرد: یکی دیگر از ویژگی‌های دوره نوجوان هیجان‌طلبی و استقلال‌طلبی است به همین دلیل ممکن است نوجوان دست به انتخاب و رفتارهای هیجانی بزند، والدین برای کنترل این شرایط باید برای فرزند خود وقت بگذارند، با هم به بازیگاه و طبیعت بروند چراکه این امر سبب مدیریت هیجان‌طلبی در نوجوانان می‌شود.
وی بیان کرد: استقلال‌طلبی نوجوانان با جملاتی چون من بزرگ شدم، با من مثل بچه‌ها رفتار نکنید، اینجا اتاق خودمه و من برای پوششم تصمیم می‌گیرم ظاهر می‌شود و متأسفانه والدین در برابر استقلال‌طلبی فرزند خود جنگ قدرت به راه می‌اندازند. به والدین توصیه می‌کنم در برابر ویژگی استقلال‌طلبی به فرزند خود فشار وارد نکنند چراکه درنهایت این رفتار والدین باعث باخت آنان می‌شود و شرایط را بحرانی می‌کند.
این روانشناس گفت: میل به متفاوت بودن از دیگر ویژگی‌های دوره نوجوانی است. در این دوره والدین شاهد رفتارهای پرخطری همچون سیگار کشیدن، لباس‌های عجیب پوشیدن و رانندگی و موتورسواری پرسرعت در فرزند خود هستند که در این شرایط خانواده باید فضایی چون پرورش استعدادها و ارتباط دوستانه و عمیق با فرزند را فراهم کند که این میل به متفاوت بودن به شکل مثبت بروز پیدا کند.
وی در پایان اظهار کرد: آخرین ویژگی نوجوانی تلاش نوجوان برای دستیابی به هویت شغلی، تحصیلی، عاطفی و اجتماعی است که با مواردی چون سردرگمی و بی‌هدف بودن و تغییر چندباره علایق و عادات و وسایل شخصی نمایان می‌شود، رسیدن به هویت در دوره نوجوانی و حتی تا اوایل دوره جوانی ادامه دارد و تا وقتی‌که فرد بتواند خود را پیدا کند دائماً از شاخه‌ای به شاخه دیگر می‌پرد.
انتهای پیام
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند